Λογοτεχνία στην εκπαίδευση
Η λογοτεχνία στην εκπαίδευση: αποτελεί μάθημα με την στενή έννοια του όρου ή όχι; Το μάθημα της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση είχε πάντα ένθερμους θιασώτες από τη μερίδα των μαθητών. Έχει όμως και μαθητές που αδιαφορούν ή τη βρίσκουν εντελώς περιττή. Όσοι εκπαιδευτικοί προσπαθούμε να κατευθύνουμε τους μαθητές μας στα μονοπάτια της λογοτεχνίας δεν βρίσκουμε πάντα την αναμενόμενη ανταπόκριση. Γιατί ένα μάθημα, το οποίο θα μπορούσε να είναι μια γοητευτική περιπέτεια ανάγνωσης, ένας χρόνος απόλαυσης και διαφυγής από μια πεζή πραγματικότητα, χαρακτηρίζεται αδιάφορο ή βαρετό από πολλούς μαθητές;
Μήπως τελικά δεν ευθύνεται η λογοτεχνία για αυτό, αλλά ο τρόπος που διδάσκεται; Μήπως η αντιμετώπιση του ως μάθημα με την στενή έννοια του όρου και τις τυποποιημένες απαντήσεις, οδηγεί στην απουσία ουσιαστικής σχέσης του μαθητή με τα μονοπάτια της λογοτεχνίας;
Λογοτεχνία: η ιδιαίτερη αξία της στην εκπαίδευση
Η λογοτεχνία στο σχολείο δεν εκπληρώνει το βασικό της ρόλο που σχετίζεται με την αναγνωστική απόλαυση. Αυτός ο στόχος απέχει πολύ από τον τρόπο που αντιμετωπίζεται στο σχολικό περιβάλλον. Δεν έχει γίνει αντιληπτή η «μαγεία» της λογοτεχνίας. Μέσω της επαφής των λογοτεχνικών κειμένων καλλιεργείται η φαντασία και η κριτική σκέψη του ατόμου. Ανταλλάσσονται διαφορετικές οπτικές και προσεγγίζονται οι σκέψεις και οι ιστορικές στιγμές. Η εκάστοτε πραγματικότητα ερμηνεύεται μέσα από ποικίλα είδη κειμένων. Το άτομο μέσα από τα κείμενα έρχεται σε επαφή με σκέψεις και συναισθήματα με τα οποία ταυτίζεται ή όχι. Προβληματίζεται ή ευαισθητοποιείται. Αποκτά αυτογνωσία.
Η σχέση του μαθητή με τη λογοτεχνία
Απώτερος λοιπόν σκοπός είναι η λογοτεχνία να κεντρίσει το ενδιαφέρον του μαθητή και να μην αντιμετωπίζεται ως ένα μάθημα που κατ΄ανάγκη θα ενδιαφέρει μόνο τους υποψήφιους των ανθρωπιστικών σπουδών ή τους φιλαναγνώστες. Είναι απαραίτητο ο μαθητής όταν έρχεται σε επαφή με το λογοτεχνικό κείμενο να βελτιώσει την ικανότητά του στην ερμηνεία του κειμένου. Να κρίνει, να σκέφτεται και να αναθεωρεί τις ποικίλες ερμηνείες που μπορεί να δώσει. Να απολαμβάνει τα εκάστοτε κείμενα –ποιήματα, διηγήματα, μυθιστορήματα. Αυτά με τη σειρά τους θα αποτελούν έναυσμα για διάλογο του μαθητή με τον εαυτό του και τον κόσμο. Τέλος μέσω της λογοτεχνίας θα καλλιεργεί μια από τις βασικότερες νοητικές λειτουργίες, αυτή της φαντασίας.
Συμπέρασμα
Αναμφισβήτητα η διδασκαλία της λογοτεχνίας μέσα στο σχολείο είναι μια πρόκληση. Μια πρόκληση που απαιτεί ένα διαφορετικό εκπαιδευτικό πιο δημιουργικό αλλά και με έμπνευση. Παράλληλα είναι ένα μέσο που συντελεί καθοριστικά σε μια πολυσχιδή καλλιέργεια του δέκτη. Αποτελεί καταλυτικό παράγοντα ψυχολογικής, γνωστικής αλλά και κοινωνικής ωρίμανσης. Συμβάλλει στην καλλιέργεια αισθητικής τέρψης και ειδικά για το μαθητή είναι ένας δίαυλος επαφής του με την ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα, αλλά και την ίδια τη ζωή.
