Σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα, στην οποία συμμετείχε μεταξύ άλλων και ο μεταδιδακτορικός ερευνητής της Πληροφορικής Βασίλειος Λάμπος του University College του Λονδίνου, η λογοτεχνία αντανακλά αρκετά πιστά το οικονομικό κλίμα των δέκα προηγούμενων ετών, ιδίως όταν αυτό είναι «μουντό» και απαισιόδοξο.
Η συλλογική πραγματικότητα σε μια άρρηκτη συσχέτιση με την εκάστοτε ατομική, κάτι καθόλα γνωστό, που αυτή τη φορά ωστόσο αποδεικνύεται με επιστημονικούς όρους, προσφέροντας επιπροσθέτως και ένα σαφή χρονικό ορίζοντα.
Οι μελετητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Ανθρωπολογίας Αλεξ Μπέντλεϊ του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «PLoS One», σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και τη βρετανική «Ιντιπέντεντ», βασίστηκαν σε πέντε εκατομμύρια αγγλόφωνα και γερμανικά ψηφιοποιημένα λογοτεχνικά βιβλία, αναλύοντας τις λέξεις των βιβλίων με μαθηματικά-στατιστικά «εργαλεία». Από τη μελέτη τους προκύπτει ότι στον 20ό αιώνα υπάρχει στενή συσχέτιση ανάμεσα στο δείκτη «οικονομικής δυστυχίας» (άθροισμα του πληθωρισμού και της ανεργίας) και στο δείκτη «λογοτεχνικής δυστυχίας» (πόσο ένα βιβλίο είναι φορτωμένο -και φορτισμένο- με λέξεις που εκφράζουν θυμό, φόβο, λύπη, αηδία κ.λπ.).
Ο Μπέντλεϊ ανέφερε χαρακτηριστικά: «Όταν ψάξαμε εκατομμύρια βιβλία που εκδίδονται στην αγγλική γλώσσα κάθε χρόνο και αναζητήσαμε εκείνες τις λέξεις που δηλώνουν μια κατάσταση δυστυχίας, βρήκαμε ότι αυτές οι λέξεις αντανακλούν τις οικονομικές εμπειρίες των συγγραφέων κατά την προηγούμενη δεκαετία (σ.σ. από τη συγγραφή του βιβλίου). Με άλλα λόγια, η παγκόσμια οικονομία συνιστά μέρος της κοινής συναισθηματικής εμπειρίας του 20ού αιώνα».
«Έχουμε μια συλλογική μνήμη που επηρεάζει τις συνθήκες που γράφουμε, και η οικονομία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτή τη μνήμη», πρόσθεσε.
Η έρευνα έδειξε επίσης ότι η λογοτεχνία αντανακλά τα «σκαμπανεβάσματα» της οικονομίας και της ψυχικής διάθεσης του κοινού. Έτσι περίοδοι όπως η δεκαετία του ’80 άφησαν ένα ιδιαίτερα «μίζερο» λογοτεχνικό αποτύπωμα, ενώ άλλες περίοδοι ένα πιο «φωτεινό».
Ο ερευνητής δρ. Αλμπέρτο Ακέρμπι σημείωσε αντίστοιχα: «Η οικονομική δυστυχία συμπίπτει πρωτίστως με τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (1918), τα μεθεόρτια της Μεγάλης Κρίσης (1935) και την ενεργειακή κρίση (1975). Όμως, σε κάθε περίπτωση, η αντίστοιχη λογοτεχνική αντίδραση εμφάνισε υστέρηση περίπου μιας δεκαετίας».
Ο ερευνητής οικονομολόγος Πολ Ορμεροντ δήλωσε ότι «τα ευρήματα δείχνουν αρκετά καθαρά πως, αντίθετα με τη μετα-μοντέρνα θεωρία της λογοτεχνίας, η λογοτεχνία υπηρετεί ένα σκοπό: πληροφορεί τους ανθρώπους για την ανθρώπινη κατάσταση και το περιεχόμενό της προσαρμόζεται στις συνθήκες της εκάστοτε εποχής».
